鹿晗PK靳东 《择天记》《外科风云》同步上档
?ыр?т?ыла | |
---|---|
?????????? | |
Адевиз: ????? ?????????? | |
![]() | |
Агеографиа | |
А??ны?ала?ь | ?ар? |
А???ара | 69 700 км2 |
Еи?а?оу а?ы? | Шхара |
Асаа?т? зона | UTC+4:00 Грузинское время |
Акоординат??а | 42° ?. ?., 44° мг. н. |
Аиужьрат? дырра??а | OSM |
Ауаа?сыра | |
Ауаа?сыра рхы?хьа?ара | 3 717 100 ?ык |
Ауаа?сыра рыж?пара | 53,3 ?ык / км2 |
А?И | 0,802 |
Аофициалт? бызш?а??а |
А?ыр?уа бызш?а, А?суа бызш?а |
Администрациа | |
А??ын??аррат? шьа??гылашьа |
апрезидентбжат? республика, иаку а??ын??арра, апарламентарт? республика, ареспублика |
Ашьа??гылара |
1008 ш., ж?абранмза 25, 1921 ш., ?хын?к?ынмза 25, 1991 ш., ла?арамза 26, 1918 ш. |
Апрезидент | Саломе Зурабишвили |
А?ыза-министр | Ираклий Кобахидзе |
Авалиута | грузинский лари |
Ж?ларбжьарат?и аидентификациа | |
ISO 3166-1 | 268 GEO GE |
Автомобильт? код | GE |
Ателефон код | +995 |
Адомен | .ge, .?? |
?ыр?т?ыла[1][2] (а?ыр?. ??????????) – Кавказ мрагылара аган ахь ала и?оу ат?ыла. Алада?ы ?ыр?т?ылеи Ермант?ылеи, Азербаи?ьани, а?ада-мра?аш?ара?ы - ?ыр?т?ылеи Урыст?ылеи а??аа??а иамоуп.
- Апрезидент: Зурабишьвили, Саломе Леван-и??а
- А?ыза-министр: ?арибашьвили, Иракли Тариел-и?а
А??ын??аррат? символика
Абира?

Х?-?ьарт?и абира?
?ыр?т?ыла абира? ара?ны фона? (афон шк?ак?а?) иарбоуп идуу а?ьар ?а?шьи, ?шь-?ьар х?ы?ыки. Ари, зегьеицырзеи?шу и?ьырсиану асимвол??а - ?азшаз Анц?еи ?шь-?ырац?ьаки ауп иаанаго. А?ьар агеральдикат? дырганы ра?хьа?аа иц?ыр?ит 1099 шы??сазы, а?ьарны??га? Жофруа де Буилон игерб а?ы. Убри аам?а инаркны ари агеральдикат? дырга Анц?а иныш?ын?реи, а?ьырсианра ацентр Иерусалими ауп иаанаго. Ари агерб хы-хь?ык амоуп: Жофруа де Буилон игерб, Иерусалимт?и агерб, Адырга ц?ьа.
Ара?ны (ашк?ак?а) агеральдика? ац?ьара, ахшы? ду ауп иаанаго, а?а?шь - афырха?ара, а?ье?ра, аиашара, абзиабара. Ан?ьелино Дульчери иа?и?аз а??аа??а рыхсаала? - портулан а?ы (1339 ш.), Франческо ди Лапоччои Доменико ди Бонинсеньеи амшынт? рыхсаала? (1367ш.), Сидер амшынт? ихсаала? (1565 ш.) ?ыр?т?ыла атерриториа абри абира? ала иазг?а?ан.
Агерб

Агерб ду
Ах??а?а?шь а?ы ахьт?ы ореол змоу, ахьт?ы ?ьар змоу ара?ны ?са зку, и?ыж?у Гьаргь ац?ьа ара?ны г?ылшьап ишьуеит: аса?ар а?ыр?уа (ивериат?и) аг?ыргьын ала ир?ш?оуп: аса?ар ны??га?ц?аны ?-хьт?ы лымык иарбоуп: аса?ар шьа?ас иамоуп астилизациа зызу а?ах?а а?ыр?уа орнаменти, адевиз зну абанти; и?а?шьу-ишк?ак?оу абант мхедрули анбан ала адевиз ануп: Акзаара ауп амч змоу.
Агерб х?ы?ы

Ах??а?а?шь а?ы ахьт?ы ореол змоу, ахьт?ы ?ьар змоу ара?ны ?са зку, и?ыж?у Гьаргь ац?ьа ара?ны г?ылшьап ишьуеит;
И?ьырсиану адунеи а?ы Гьаргь ац?ьа пату и??ыр?оит. Адиниашаха?а?ц?а мацара рак?ымк?а, а?ьырсианц?а зегьы бзиа дырбоит. Уи адагьы, а?сылманц?а рыш???ы ц?ьа, А??ыр?ан а?гьы Гьаргь ац?ьа и?бах? ??оуп.Гьаргь ац?ьа и?ьырсиану адунеи а?ы ?азшаз Анц?а ду ир р?ызас, аарц?т?и адунеи афырхац?а рхыла?шх?ыс, ауа?ыт?ы?са ихыла?шх?ыс, аг?а?ра и?агылоу ауаа рыцхыраа?ыс дры?хьа?оит.
Ац?гьа иа?агыло, а?абырги аиааиреи рсимвол, арашь шк?ак?а иа??т?о Гьаргь ац?ьа, а?ыр?уаа рзы д?ыр?шыганы д?алеит. Ж?ыт?нат? аахыс Гьаргьт ац?ьа а?ыр?уаа рхыла?шх?ыс дры?хьа?оит. "?ар?лис цховреба" ("?ар?ли а?с?азаара") ишану еи?ш, Дидгорт?и аидыслараан Гьаргь ац?ьа а?ыр?уа ар дырхагылан. Ари иабзоураны, уамаш?а иубарат?ы и?ам ?ыр?т?ыла? Гьаргь ац?ьа ихь? зху 365 уах?амак ахьдыргылаз. Аиашаха?арат? а?ыр?уа уах?ама Гьаргь имшны??а шы??сык ала ?ынт? иазг?ана?оит.
Иване ?ьавахишвили ("А?ыр?уа мила? р?оурых", аш???ы I) ишызг?еи?о еи?ш, а?ыр?уа ихшы? а?ы анц?ах???а рыбжьара "зегь реи?а ихадоу а?ы? ааникылоит Гьаргь ац?ьа". А?ыр?уа ж?лар Гьаргь ины??а??а шы??сык ала изныкымк?а иазг?ар?оит. Иазг?а?ат?уп ж?лар рны??а??а: Хевсуре?и а?ны Хахма?т?и а?ьари, Гудант?и а?ьари, Санебат?и а?ьари, ?шави а?ны Лашарт?и а?ьари, М?иуле?и а?ны Ломист?и а?ьари уб. егь. Гергисоба, Усане?оба, Арбоба а?ыр?уа ж?лар ррелигиат? ны??а??оуп, ур? Гьаргь ац?ьа ихь? иад??алоуп.
Гьырг?ал ?ера?е идырра??а рыла, 1180 шы??сазы, Жак де Витр, Иерусалимт?и апатриарх и?уан: "Мрагылара? да?а и?ьырсиану ж?ларык и?оуп, ур? аибашьра?, аидыслара? ифырхац?оуп, и????оуп. Аибашьц?а рац?аны ирымуоп. Ар? ауаа георгиан ??а ирышь?оуп, избан ак?зар Гьаргь ац?ьа пату???арала изны??оит, а?ац?а рабашьраан рхыла?шх?ыс дры?хьа?оит, егьыр? ац?ьац?а рацкьыс иа?а пату и??ыр?оит." И?ьшьат?ым, адунеи аи?арак а?ы иахьагьы жоржианц?а, ?ьор?ьианц?а ма георгианц?а ??а иахь?ашь?оу.
Агерб аса?ар а?ы ?ыр?т?ыла асимвол еи?ш Гьаргь ац?ьа исахьа ра?хьа?а иа??ылоит 1672 шы??сазы Урыст?ыла и?ыжьыз "Атитулиари", Вахушти Багратиони 1735 шы??сазт?и иусум?еи р?ы. Агерб аса?ар ах??а?а?шь а?ы Гьаргь ац?ьа исахьа, ?ыр?т?ыла ауааж?лар рзы ари афигура ахадара ду шамоу иазг?ана?оит.
Агимн
А?ыр?ш?а | А?сш?а | |
---|---|---|
???? ????? ????????, |
Аш?а аза???оит ?ныха, ?а?садгьыл | |
Аж?еинраала: Дау? Ма?ра?е |
Адгьылх?ылаара

Ашьхат? системеи а?аракыра??еи ?ыр?т?ыла атерриториа 80% ааныркылоит. ?ыр?т?ыла адгьылх?ылаарат? лагылазаара 40'еи 47' мрагыларат? а?баареи, 41'еи 44' а?адат? ауреи рыбжьара и?оуп.
А?ауа
Мрагыларат? ?ыр?т?ыла?ны хбарроуп, а?ауа иконтиненталуп, а?хын ?харроуп, а?ынра иа?цац?ам, мра?аш?арат? ?ыр?т?ыла?ны, Амшын еи??а ага?ы и?хоу, асубтропикат? ?ауа ы?оуп.
Афлореи афаунеи
?ыр?т?ыла атерриториа шых?ы?угьы, ара?а зеи?шы?ам афлора ы?оуп. Ари зегьы и??аа???оуп ат?ыла адгьылх?ылаарат?и а?ауат?и лагылазаара ала, убри а?ныт? ара?а а?иаа??а ?ыдалат?и рыхк??а у?ыхьаш?оит. Мрагыларат?и мра?аш?арат?и ?ыр?т?ыла афлора еи?шым. Мрагыларат? ?ыр?т?ыла?ны хбарроуп, ара?а а?сара??а ы?ам, убри а?ныт? ариа??ареи а?иаа?ареи иа?а иалкаауп. Мра?аш?арат? ?ыр?т?ыла абнарац?арала иалукаарат? ы?оуп. ?ыр?т?ыла афауна Европеи, Ацентрт? Азиеи Африкеи афауна аелемент??а алоуп. ?ыр?т?ыла?ны ш?кыла хшыла ичо ахк??а ы?оуп, иара убас, 330 хкы а?саат???еи, 48 хкы арептилиа??аеи 11 амфибиа??еи 160 а?сы?хк??еи. ?ыр?т?ыла ?-континентк, Европеи Азиеи иры?нуп. А?ыр?уа цивилизациа а??ареи ашьа??ыргылареи рзы анырра рыман мрагыларат?и мра?аш?арат?и акультура??а. А?ст???а рдунеи абеиара, а?ауа ?ха, ?а?раазышь?уа адгьыл, а?сабарат? ресурс??а рырац?ара - а?ыр?уа ж?лар абри зегьы рхы иарх?аны, а?ы?анхам?а ар?иара рылшеит.
Иду??оу а?ала?ь??а
???ешь (189.7 ныз?ь?ык), Ба?ым (122,2 ныз?ь?ык), Рус?ау (117,9 ныз?ь?ык), А??а (анхац?а аш???ы р?а?ра м?ы?ымсит), Ж?ыргьы? (72,2 ныз?ь?ык), Г?ар (50,2 ныз?ь?ык), ?а? (47,3 ныз?ь?ык) ?елау (20,2 ныз?ь?ык).
Аетникат? аилазаара: а?ыр?ц?а - 83,3 %, азербаи?ьанц?а - б,5%, аш?амахьц?а - 5,7%, аурысц?а - 1,5%, ауа?саа - 0,9%, абырзенц?а - 0,3%, аукраинц?а - 0,2%, а?суаа - 0,1%, ауриац?а - 0,1%, егьыр? - 0,1%.
?ыр?т?ыла?ны а?ьырсианра алар??ара аиуит 4-т?и аш?ышы??са 30-т?и ашы??с??а рзы. А?ыр???а р?ны а?ьырсианра а?ада?ь луан Нино ц?ьа (Кабадокиат?и). Уи лны??ара??еи лыл?хеи рыла а????ыс Нана дылх?ш?т?ит, иара убас, а? Мириан деи??лырхеит. Ашьах?ын?а ина??ыр?шны, а? Мириан ш?арацаара дшы?аз, иаалыр?ьаны илашьцарахеит, а? Нино ц?ьа лыхь?ала дны??ан, иаразнак илашарахеит. Убри аамышь?ахь, а?ьырсианра а??ын??аррат? адинуп ??а ала??ара ?ар?еит. Мцхе?а зеи?шы?амыз аныхабааш ду дыргылеит. А?ыр?уа ортодо?салт? а?ьырсиант? (аиашаха?арат?) ?ьар ?ыдалат?и аформа амоуп. Уи Нино ц?ьа л?ьар ??а ахь?ыр?еит, Нино а?ах?а амах???еи, и?аны и?аз лыхц?и ирылхны а?ьар ?ал?еит. Л?ьар ала ?ыр?т?ыла еи??лырхеит. А?ьырсианран?а ?ыр?т?ыла?ны амцнц?аха?ара ак?ын и?аз, амцнц?а??а ирым?аны??он. А? Вахтанг I Горгасал архимандрит иа??еишьеит акаталикос ихь?. Абас ала ишьа??гылеит Ибериат?и ауах?ама автокефалиа. Аж?ыт? аж?абжь ина??ыр?шны, ?ыр?т?ыла?ны а?ьырсианра а?ада?ь руан ац?араж???а?ц?а: Андреи, Симон Андреи. Симон Кананити, Варфоломеи. А?ыр?уа а?ьырсиант? уах?ама иа??ахеит 4-т?и аш?ышы??са 30-т?и ашы??с??а рзы. Убас?ан ауп а?ьырсианра а??ын??аррат? динны ианаарыц?а. ?ар?ли ра?хьат?и а???андарт? кафедра ишьа?акхеит а?ра а??ны?ала?ь Мцхе?а?ны, ?ар?ли ауах?ама а?хьагыла? а???андар хада ихь? ны??игон. М аш?ышы??сан?а а?ыр?уа а?ьырсиант? уах?ама, аиерархиала, зны Константинополь, нас - Антиохиа апатриархиа??а рхыла?шра а?а?а и?ан.
466 -468 шы??с??а рзы, Вахтанг Горгасали ихаан, ?ар?ли аам?акала ишьа?акхеит 12 а???андарт? кафедра??а, ауах?ама а?хьагыла? акаталикос ихь? иоуит. Убри нахыс, а?ыр?уа уах?ама ахат? автокефалиа аман. VI аш?ышы??сазы а?ьырсианра ашьа??ыр????ара?ы рылагала дууп Ассириат?и абац?а.
XI аш?ышы??сазы ?ыр?т?ыла?ны ишьа?акхеит адунеи зегьы а?ны афбат?и апатриархиа, аха Дау? IV Аргыла? ихаан а?ыр?уа уах?ама а??ын??арра ахыла?шра а?а?а и?алеит, ауах?ама иахыла?шуан м?игнобартухуцеси - ??ондидели. А?ьырсиант? уах?ама ароль ду нанаг?еит ?ыр?т?ыла?ны а?ра-а?хьара алар??ара апроцесс а?ны, ауах?ама-абер?ы???а р?ны ашкол??еи академиа??еи ы?ан (Гела?и, И?ал?о), уа?а абер-ма?у?ц?а а?ара аус иазы?а??а?уан, ур? ?агеографиат? литература з?ак дуу аусум?а??а иа?ыр?еит.
?ыр?т?ыла Урыст?ыла ад?ара аамышь?ахь а?ыр?уа а?ьырсиант? уах?ама автокефалиа иа?ырхын. Иара убас иа?ырхит акаталикос?патриарх и?ы?гьы. А?ыр?уа уах?ама аурыс синод анапа?а?а и?алеит. 1852-69 шы??с??а рзы ауах?амат? мазара ахазына иар?ан, адоу?аны??га?ц?а аулафаху рзышьа??дыргылеит. 1917 шы??са х?аж?кыра 12 (25) рзы адоу?аны??га?ц?а автокефалиа еи?ашь?а??дыргылан, ц?ыббразы акаталикос?патриарх далырхит. 1978 шы??сазы ?ыр?т?ыла акаталикос?патриархны далырхит Илиа а?бат?и. Уи ины??арала ?ыр?т?ыла?ны иакымк?а ауах?ама??еи аны??ар?а??еи еи?ашьа??ыргылан, има?ымк?а а?ыц??агьы дыргылеит. Хым?ада иазг?а?ат?уп Самеба акафедралт? уах?ама, уи адунеи а?ны зегь реи?а идуу абер?ы?т? компле?с??а ируакуп. А?аракыра 83 метрак иа?ароуп, уи атерриториа?ны 12 уах?ама??еи аны??ар?а??еи аусура иалагоит.
Административ-территориалт? шара
Араион??а
?ьада, ?обуле?, Шьуахьау, Хьалуачаур, Х?ыло, Ж?ыргьы?, Х?аб, ?ален?ьыха, Чх?аро???ы, Санакь, Абашьа, Март?ыл, Местиа, Уаж?ыргьа?, Ланчх?ы?, Чохатаур, Т?ибул, ??алтубо, ?иа?ура, Ба?дад, Ван, Зес?а?он, ?ер?ьола, Самтредиа, Сачхере, Харагаул, Х?ан, Ахмета, Г?ыр?ьаан, Дедо?лис-??аро, ?елау, Лагодехь, Сагаре?ьо, Си?на?ь, ??арел, Душье?, ?иане?, Мцхе?а, ?азба?ь, Амбролаур, Уан, Цагер, Лентех, Адыгьан, Аспин?а, Ахал?ала?ь, Ахалцых, Бор?ьом, Нино?минда, Болнис, Гардабан, Дманис, Марнеул, ?е?ри-??аро, ?алка, Г?ар, Касп, ?арел, Хаш?ыр.
Ш?ах?. иара убас
- Новости в Грузии
- ?????????? Парламент
- ?????????? Президент Архив ?а?ан 2025-08-05 азы Wayback Machine а?ны.
- Верховный суд
- Friends of Georgia Архив ?а?ан 2025-08-05 азы Wayback Machine а?ны. (Friends of Georgia International Foundation. Information on Culture, History, Gastronomy, etc).
Ахьар?ш??а
- ↑ Каслан?иа В. А. (аред. ?ьонуа Б. Гь.), ?А?суа-аурыс ж?ар?, А?сны а??аарадырра??а ракадемиа, Д. Г?лиа ихь? зху А?суа??аарат? институт, А?сныт?и А??ын??аррат? Университет, А??а, 2005
- ↑ Чрыгба Виачеслав Андреи-и?а, А?сни егьыр? ат?ыла??еи ргеографиат? хьы???а рж?ар, Москва: Митра, 2022. — ад. 240. 437 ад., ISBN 978-5-6047056-8-1.